Goed werk willen afleveren, het beste uit jezelf halen, mooie resultaten bereiken: vaak de drijfveren van de gepassioneerde professional. Anneke had op deze manier alles uit haar promotietraject gehaald. Een lastig vraagstuk analyseerde zij minutieus en dat leverde verschillende nieuwe wetenschappelijke inzichten op. Én een vaste aanstelling als universitair docent.
Maar als begeleider van 5 promovendi herschrijft zij nu hun artikelen tot op het kleinste detail. Bang dat anderen vinden dat haar promovendi broddelwerk afleverde.
Herken je dat? Bang dat je niet goed genoeg bent en bang dat je anderen teleurstelt? Dan kan het zijn dat jouw perfectionisme omgeslagen is in ongezond perfectionisme. Tenminste zo voelde Anneke dat toen we samen naar haar vraagstukken keken. Wat eerst haar kracht was, putte haar nu uit. Ze kwam niet eens meer toe aan haar eigen wetenschappelijke werk.
Wat ik zo knap vind, is dat Anneke zelf tot deze inzichten is gekomen en steun heeft gezocht. Want het grootste risico is dat perfectionisten het zelf niet zien en gewoon doorgaan. Met als gevolg: overbelasting of zelfs burn-out. Dit heeft zij kunnen voorkomen door heel secuur de volgende stappen te zetten.
Herken jij ook dat jij het risico loopt te perfectionistisch te werken,
kijk dan eens of deze stappen jou ook helpen.
Stap 1 Inzicht in de voor- en nadelen
Maak een overzicht met twee kolommen: een kolom met ‘voordelen’ en een kolom met ‘nadelen’. Neem gedurende een week elke dag een halfuur de tijd om deze kolommen in te vullen: Wat heeft mijn perfectionisme mij vandaag aan voor- en nadelen opgeleverd.
Belangrijk: Bekijk het dan wel vanuit jouw persoonlijke perspectief. Dus niet wat heeft het mijn collega of promovendus opgeleverd of wat heeft het de organisatie opgeleverd. Nee, wat heeft het jou persoonlijk voor voordelen opgeleverd of nadelen natuurlijk.
Wil ik van de perfectionisten onder jullie nu egoïsten maken? Nee natuurlijk niet. Maar jij raakt uitgeput! Je collega’s of de organisatie niet.
Stap 2 Inzicht in de patronen
Kijk naar de voordelen: Wat valt je op? Zijn dat bijvoorbeeld specifieke taken waarbij je de voordelen ziet? Of zijn het activiteiten die nieuw voor je zijn?
Zo besefte Anneke dat zij bij het schrijven van haar eigen artikelen dit perfectionisme wilde vasthouden. Dat was juist haar kracht als wetenschapper!
Kijk zo ook naar de nadelen: welke patronen vallen je daarbij op? Zijn het wel taken die bij jou horen? Of voel je je bij deze taken heel onzeker?
Bij Anneke zagen we dat zij ongezond perfectionisme vertoonde bij taken die zij namens de hoogleraar uitvoerde. Zij wilde dan kost wat het kost voorkomen dat de hoogleraar kritiek kon leveren. Natuurlijk een onmogelijke opgave.
Stap 3 Met kleine stappen vooruitgang boeken
Vanuit deze patronen zijn Anneke en ik gaan kijken welke beslissingen haar direct voordeel bieden.
Zo hebben we gekeken welke promovendi zo ver zijn dat zij met algemene opmerkingen zelf de tekst kunnen bijstellen en welke promovendi echt baat hebben bij het voorbeeldgedrag van Anneke. Ook is zij het gesprek aangegaan met haar hoogleraar. Want Anneke had geen helder beeld van zijn verwachtingen ten aanzien van haar rol als dagelijks begeleider. Samen hebben zij afspraken gemaakt om te voorkomen dat Anneke te veel tijd en energie stopt in zwakkere promovendi.
Door deze op maat en genuanceerde benadering durfde zij stappen te zetten. Want alles in één keer veranderen, was voor haar ondoenlijk. Op deze manier is Anneke zelf een leerproces ingegaan. Nu bepaalt zij per nieuwe activiteit op welk ‘perfectieniveau’ zij het wil uitvoeren. Zij ervaart haar perfectionisme als een van haar kwaliteiten die zij kan (maar niet meer moet) inzetten.
Margreet van Rixtel
Oprichter Topvrouw.nl
