Kritiek is niet leuk, maar soms wel nuttig. Alleen niet als je alles ‘naar binnen trekt’ en jezelf overal de schuld van geeft. Alle opmerkingen en dingen die mis gaan betrek je dan op jezelf, of zoals dat in vaktermen heet: je vertoont internaliserend gedrag. Je blijft piekeren over vragen als:
- Had ik dit anders kunnen doen?
- Hoe kan ik voorkomen dat het weer fout gaat?
- Wat doe ik niet goed?
Van internaliserend gedrag heb je vooral zelf last en daarom is het goed om dit aan te pakken.
Tip 1 Herken de momenten
Ten eerste is het belangrijk dat je inzicht krijgt in de momenten waarop je ‘naar binnen slaat’, waarop je dus internaliserend gedrag vertoont. Kijk eens terug op de afgelopen periode, ga eens na wanneer jij bij opmerkingen van anderen of bij kritiek direct denkt: ‘Zie je wel, ik kan het niet!’ en vervolgens blijft piekeren over de opmerkingen die gemaakt zijn.
Tip 2 Kijk goed naar de situaties
Ga vervolgens de situatie analyseren en dan bedoel ik ook echt opschrijven want anders gaan de discussies in je hoofd verder en dat heeft geen zin. Beantwoord onder meer de volgende vragen:
- Wat was de situatie?
- Wie zijn er bij betrokken?
- Wat is ieders rol (en verantwoordelijkheid)?
- Wat is de reden dat jij gehandeld hebt zoals je gehandeld hebt?
- Wat is de reden dat de ander gehandeld heeft zoals hij/zij gehandeld heeft?
Vooral deze laatste vraag is heel relevant: ga na wat de ander gezegd of gedaan heeft en waarom.
Tip 3 Herken de reacties: bevriezen, vluchten, vechten
Besef dat iedereen een andere reactie op stress heeft en primair reageert, dat wil zeggen:
- Bevriest, of
- Vlucht, of
- Vecht.
Internaliserende mensen bevriezen of vluchten. Externaliserende mensen vechten of vluchten. Hoe dat eruit ziet:
- Vechten: direct de schuld bij een ander leggen en jij bent dan zo ’slim’ om dat dan ook aan te nemen.
- Vluchten: allerlei irrelevante zaken erbij halen en mistgordijnen optrekken. Omdat de ander niet helder is, ga jij denken dat het aan jou ligt.
Besef dat jullie beiden in een stressreactie terecht zijn gekomen waarbij je allebei krampachtig hebt gereageerd. Jij hebt alles naar binnen getrokken, de ander heeft alles bij anderen, dus ook bij jou, neergelegd. Achter externaliserend gedrag gaat vaak angst of onzekerheid schuil. Alleen wel goed verbloemd, waardoor jij er last van hebt en hij/zij niet. Besef ook dat de ander zich (onbewust) bedreigd kan voelen en daardoor reageert zoals hij/zij reageert.
Tip 4 Kies welke kritiek betrekking heeft op jou
Het volgende is lastig, maar ik vraag je bewust te kiezen welke kritiek jij zelf oppakt. Daarbij is het belangrijk dat je goed kijkt naar waar jouw verantwoordelijkheden liggen en wat jouw rol is. Benoem ook, in ieder geval voor jezelf, wat bij de ander hoort en laat dat dan ook bij die ander.
Succes!
Hartelijke groet,
Margreet van Rixtel
Oprichter Topvrouw.nl
en femaleToptalent