Een verandering realiseren in je organisatie, een medewerker uitdagen, jezelf in ontwikkeling zetten. Het is zo makkelijk opgeschreven maar zo lastig om echt te doen.
Want ontwikkelen, veranderen, uitdagen heeft te maken met het oude loslaten en iets nieuws toelaten.
Een grappig voorbeeld
Ik heb mezelf, toen ik 28 jaar was, verbaasd door niet blij te zijn met een nieuwe, prachtig glanzende Volvo. Mijn eerste leaseauto. Vrienden noemden het een stoere keuze en wilden wel een ritje met mij maken. En ik? Ik was verward. Ik wilde er eigenlijk niet in rijden. Ik kon niet blij zijn. Maar ik begreep ook wel dat ik als organisatieadviseur bij een bureau niet met mijn oude, gedeukte Opel Kadetje aan kon komen rijden. En ook de uren, dat ik langs de weg op de Wegenwacht heb staan wachten, kon ik me in de nieuwe baan niet meer veroorloven.
Kübler-Ross
Een paar weken later kreeg ik, tijdens een training, het gedachtegoed van Elisabeth Kübler-Ross gepresenteerd. Het werk van Kübler-Ross heeft nadrukkelijk betrekking op situaties waarin eindigheid van het leven aan de orde is. Maar het is in veranderkundige kringen overgenomen om duidelijk te maken hoe mensen lastige boodschappen verwerken.
Terug naar mijn voorbeeld
Terugrijdend van de training viel het kwartje. Deze Volvo had mij ‘gedwongen’ om afscheid te nemen van mijn eerste autootje dat ik met geld van de erfenis van mijn vader had kunnen kopen. Ik ben maar even op een parkeerplaats gaan staan om een potje te janken.
Van ontkenning en boosheid was ik overgegaan naar verdriet. Door dat verdriet toe te laten, kon ik de stap zetten naar aanvaarding. Het leven gaat door. Mijn vader zou trots op mij zijn geweest als hij mij had zien rijden in deze nieuwe auto. Ik besefte me dat ik weer een stukje ‘kind’ losgelaten had en een stap zette naar volwassenheid. Ik had weer een Kübler-Rossje doorgemaakt! Wat bedoel ik dan?
Van schok naar acceptatie
Iedere verandering is eigenlijk een gedwongen loslaten van het oude. Na dit besef (1 de schok) volgt vaak nog enige tijd het gevoel van ‘dit kan niet waar zijn’ (2 ontkenning). Als helder wordt dat het oude echt niet terugkomt, raak je geïrriteerd (3 de boosheid of frustratie): ‘Wie heeft het recht om mij dit aan te doen!’ Vervolgens kom je in een soort apathie terecht: ‘Ze zoeken het maar uit!’ (4 depressie / verdriet). Hier kom je uit door kleine lichtpuntjes te gaan zien en verkennend bezig te zijn (5 exploratie). Dat leidt een start van de aanvaarding van de verandering (6 acceptatie). Soms zelfs tot een betere situatie (7 commitment).
Denkmodel
Kübler-Ross tekent aan dat het model minder lineair is dan mogelijk overkomt.
- Je schiet bijvoorbeeld soms terug in een eerdere fase.
- Verder is een masculien patroon om boosheid te laten zien en een feminien patroon om te schieten in verdriet: ‘Ik ben niet boos, maar ik ben een beetje verdrietig.’
- De essentie is dat je deze ‘denkstappen’ herkent bij jezelf en bij de ander. Ieder mens, jij ook, heeft een eigen tempo. Daarop kun je dan inspelen.
Zie je een Kübler-Rossje bij een ander?
- Besef dan dat in de eerste fasen het inleven, vertragen en meebewegen van groot belang is.
- Weg-bewegen (bagatelliseren) of tegen-bewegen (hoop inblazen) en argumenteren werken eerder averechts dan bemoedigend.
- Ontneem mensen, en ook jezelf, niet het emotionele proces, omarm de twijfel en het ongemak.
Heel veel succes met de verandering die je nu doormaakt!
Hartelijke groet,
Margreet van Rixtel
Oprichter Topvrouw.nl
